Trong chiến lược chuyển đổi số quốc gia, vai trò của các tập đoàn lớn và các startup sẽ có gì liên quan đến nhau?

Chương trình chuyển đổi số quốc gia đã xác định ra 4 loại hình doanh nghiệp công nghệ số trọng tâm, với những vai trò khác nhau.

Thứ nhất là những tập đoàn thương mại lớn, có tiềm lực tài chính, có thị trường. Ví dụ như Vingroup, nay chuyển sang thành tập đoàn công nghệ. Thứ hai là những doanh nghiệp công nghệ thông tin có bề dày truyền thống. Nếu như trước đây họ là nhà khai thác dịch vụ, đi gia công thì nay chuyển sang làm chủ công nghệ lõi, như Viettel, FPT, CMC…

Thứ ba là những doanh nghiệp tư vấn công nghệ. Họ sẽ là người mang công nghệ thông tin vào mọi ngõ ngách của cuộc sống như việc tư vấn triển khai dịch vụ số cho bà con nông dân, làm thế nào để ứng dụng công nghệ vào chọn giống, truy xuất nguồn gốc, làm thế nào để nuôi tôm, phát triển nông nghiệp thông minh….

Cuối cùng là các startup công nghệ. Đó là 4 loại hình doanh nghiệp đang được tập trung phát triển. Chúng ta không cần quá nhiều doanh nghiệp loại thứ nhất  và thứ hai vì những doanh nghiệp có tiềm lực và làm chủ được công nghệ lõi thì ít thôi. Nhưng ta rất cần doanh nghiệp loại thứ ba chuyên tư vấn giúp cộng đồng triển khai công nghệ. Và ta cũng cần nhiều startup thành công, tuy nhiên startup thì còn gặp rất nhiều khó khăn.

Doanh nghiệp loại thứ nhất và thứ hai sẽ "kéo" loại thứ ba và thứ tư, tạo thành một hệ sinh thái.

Thực ra, Việt Nam cũng có nhiều cuộc thi khác nhau. Có những cuộc thi dành cho ý tưởng hay, có những cuộc thi trao giải cho ý tưởng đã được cụ thể hóa thành giải pháp dạng thô, và cũng có những cuộc thi tôn vinh sản phẩm thực sự hoàn thiện, thống lĩnh thị trường. Chúng ta đã có hệ thống giải thưởng như vậy.

Tuy nhiên, chúng tôi cảm thấy một điểm còn thiếu ở đây. Nếu ở dạng ý tưởng thì giải pháp vẫn còn cách cuộc sống một đoạn. Nếu chỉ là bản sơ khai, khoảng cách đó có rút ngắn lại, nhưng chưa được xóa bỏ hoàn toàn. Còn nếu giải pháp đã thành công, thống lĩnh thị trường, thì cũng đã có hệ thống giải thưởng khác tôn vinh.

Trong khi đó, chúng ta vẫn phải liên tục tìm kiếm cái mới, cái thay đổi và đó chính là điều Viet Solutions muốn làm. Nói cách khác, giải thưởng này hướng đến việc tìm kiếm những "ngôi sao" mới nổi và "kích" họ lên thành những "ngôi sao" thực sự. Từ đó, những giải pháp này sẽ có đóng góp tốt hơn cho quá trình phát triển kinh tế số, xã hội số và chuyển đổi số.

Cuộc thi này sẽ tác động đến sự tham gia của công chúng vào quá trình chuyển đổi số quốc gia ra sao?

Chuyển đổi số là thay đổi từ không gian sống truyền thống lên không gian mạng. Và sự thay đổi đó, từ một không gian cũ lên không gian mới phụ thuộc nhiều vào việc người ta có chấp nhận cái mới hay không. Mà việc chấp nhận cái mới hay không lại phụ thuộc vào nhận thức. Như vậy, việc tổ chức cuộc thi này có thể coi là một giải pháp quan trọng tác động vào nhận thức của mọi người, để huy động sự tham gia của mọi người, chung tay giải quyết vấn đề của xã hội.

Việc tác động vào nhận thức thể hiện thông qua hai cách tiếp cận. Thứ nhất là đi tìm vấn đề nhức nhối, để mọi người nhìn thấy hiệu quả. Thứ hai, thông qua việc tổ chức cuộc thi này, chúng ta kêu gọi được mọi người, những người mới chung tay giải quyết những vấn đề mới.

Đây là một giải pháp tuyên truyền hết sức quan trọng, truyền thông qua hành động cụ thể để thay đổi nhận thức.

Khi thực hiện chiến lược chuyển đổi số quốc gia với 4 loại hình doanh nghiệp nói trên, ngoài vấn đề thị trường như ông đã đề cập phía trên, ông còn thấy khó khăn gì khác với các doanh nghiệp Việt?

Một doanh nghiệp nước ngoài như Microsoft, Google, Facebook hoàn toàn có năng lực tài chính để phát triển đầy đủ hệ sinh thái chuyển đổi số, nhưng doanh nghiệp Việt Nam thì sẽ khó. Vì thế, chúng ta phải đoàn kết với nhau.

Như các cụ xưa có câu: "Buôn có bạn, bán có phường". Ngày nay, hệ sinh thái doanh nghiệp công nghệ số của chúng ta sẽ phải giải quyết vấn đề lớn là cung cấp một hệ sinh thái đầy đủ, trong đó họ dùng sản phẩm của nhau.

Từ đó chúng ta sẽ hình thành một mạng lưới, liên minh doanh nghiệp công nghệ số để phát triển hệ sinh thái chuyển đổi số đầy đủ cho Việt Nam – điều mà một doanh nghiệp Việt Nam khó có tiềm lực để làm đầy đủ.

Khi quan sát câu chuyện của những doanh nghiệp, startup nhỏ có ý tưởng hay nhưng không đi được đến đâu, ông có thể chia sẻ bài học gì với họ?

Bài học là thất bại là điều khó tránh với startup. Thậm chí, họ có thể sẽ phải thất bại đến đồng xu cuối cùng của mình thì may ra mới thành công. Startup cần chuẩn bị tâm lý sẵn sàng đón nhận thất bại. Chuyển đổi số là một quá trình đau khổ. Quá trình chuyển đổi số, hay startup, cũng giống như quá trình một con ngài thoát ra khỏi kén để thành một con bướm. Quá trình thoát ra khỏi cái kén đó rất đau đớn, toàn thân con ngài bị rướm máu thì mới có thể thành con bướm đẹp để bay lên. "Chẳng có chặng đường nào trải bước trên hoa hồng mà bàn chân không thấm đau trên những mũi gai" cả.

Cảm ơn ông!

Theo Trí thức trẻ​